Hatay Sarısı İpeği ve Emel Duman’ın Azmi
Hatay'da 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler, yerel ipek böceği yetiştiricisi Emel Duman için büyük bir kayıp anlamına geldi. Deprem, Duman'ın yetiştirdiği ipek böceği yumurtalarının %95’ini yok etti. Ancak, bu zorlu durum karşısında Duman, buzdolabında sakladığı bir avuç Hatay sarısı ipek böceği yumurtasıyla umut ışığı oldu.
Geçmişten Günümüze İpekçilik
59 yaşındaki Emel Duman, ninesinden öğrendiği ipekçilik geleneğini uzun yıllardır sürdürüyordu. Depremin ardından elinde kalan az sayıda yumurta ile üretime yeniden başlamayı başardı. Duman, Antakya-Yayladağı kara yolundaki çiftliğine taşıdığı yumurtaları kuluçkaya yatırarak, gözlemiyle ipek böceği türünün çoğalmasını sağladı.
Akademik Destek ile Başarıya Giden Yol
Duman’ın çalışmalarına Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve İzmir Ekonomi Üniversitesi’nden akademisyenler de destek verdi. Bu akademisyenler, ipek böceği yetiştiriciliği süreçlerinde gerekli önlemleri alarak Duman'ın başarı gösterdiği çalışmalarına katkıda bulundular.
Coğrafi İşaret Tescili
Hatay sarısı ırkının ipeğine coğrafi işaret belgesi almak amacıyla Hatay Valiliği ve HMKÜ’nün öncülüğünde hazırlanan proje, Türk Patent ve Marka Kurumu’na sunuldu ve kabul edildi. Böylece Hatay sarısı ipeği, kentin tescillenmiş ürünleri arasında yerini aldı.
Duman’ın Duyguları ve Umutları
Duman, depremin ardından yaşadığı kayıplar konusunda, "Ben 'bitti' diye düşünürken aklıma dolapta sakladıklarım geldi" diyerek yeniden üretime başlamanın mutluluğunu paylaştı. Bu tescilin piyasadaki sahte ürünlerin önüne geçeceğini ve piyasa güvenilirliğini artıracağını vurguladı.
Hatay Sarısı İpeği’nin Özeliklerini
HMKÜ Ziraat Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Feza Can, Hatay sarısı ipek böceğinin Türkiye'deki üç yerel ırk arasında olduğunu belirterek, bu böceklerin kozasının 20 farklı sarı tonuna sahip olduğunu vurguladı. Bu durum, Hatay sarısı ipeği ile elde edilen kumaşların özel bir yere sahip olmasını sağlıyor. Sonuç olarak, Emel Duman’ın azmi ve desteklerle Hatay sarısı ipeği yeniden hayata döndü. Bu, sadece bir ürün değil, aynı zamanda kaybolan bir kültürün yeniden dirilmesidir.
Hatay'da ipek böceği yetiştiricisi Emel Duman, yerel ırk olan "Hatay sarısı"nın buzdolabında sakladığı bir avuç yumurtasıyla 6 Şubat depremleri sonrası üretime devam edip ipeğin coğrafi işaret belgesiyle tescillenmesine öncülük etti.
