Küresel Çip Krizi ve Otomotiv Üretimi
Pandeminin ardından patlak veren küresel çip krizi otomotiv üreticileri için neredeyse bitti. 2021 yılında dünya çapında 9.5 milyon, 2022 yılında ise 3 milyon adet aracın üretilmemesine neden olan kriz, 2023 yılının ocak-haziran döneminde yalnızca 524 bin aracı etkiledi.
Otomobillerdeki teknolojilerin giderek daha karmaşık hale geldiğini vurgulayan uzmanlar ise 2020'de araç başına 500 dolar olan çip maliyetinin 2028 yılında 1400 dolara (37 bin TL) kadar çıkabileceğini belirtiyor.
Çip Üreticileri ve Üretim Sorunları
Neredeyse tamamı Çin ve Tayvan gibi Uzakdoğu ülkelerinde bulunan çip (yarı iletken) üreticileri, pandemi döneminde uygulanan sıkı karantina önlemleri nedeniyle üretimlerini aksattı. Üzerine çip fabrikalarını da etkileyen yangın, deprem gibi felaketler de meydana gelince hem otomotiv üreticileri hem de araç almak isteyen müşteriler için kâbus dolu yıllar başladı.
Çip krizi nedeniyle 2021 ve 2022 yıllarında toplamda 12.5 milyon adet araç üretilemedi. Ancak, yayınlanan son raporlar 2023 yılının ortası itibarıyla krizin otomotiv sektörü açısından neredeyse bittiğini ortaya koyuyor. Otomotiv analiz şirketi S&P Global Mobility'nin yayınladığı son rapora göre, 2021 yılında dünya genelinde 9.5 milyon adetten fazla, 2022 yılında ise 3 milyon adedin üzerinde aracın üretilememesine neden olan çip krizi, ocak-haziran 2023 döneminde yalnızca 524 bin adedi aracı etkiledi.
Çip Krizinin Sonuçları ve Gelecek Beklentileri
Rapora göre, otomotiv üreticilerinin hepsi için çip krizi bitmedi ancak çip tedarikinden kaynaklanan üretim kesintileri neredeyse sona erdi. Çünkü, gerek üreticiler gerekse de tedarikçiler halen tam anlamıyla yeterli olmayan çip tedarikine uyum sağlayarak 2023 yılında üretim adetlerini arttırabildi. Son yıllara damgasını vuran çip krizinin 2024 yılı başından itibaren ise tamamen sona ermesi bekleniyor.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan S&P Global Mobility Küresel Hafif Araç Üretimi İcra Direktörü Mark Fulthorpe, "Artık otomotiv endüstrisinin kısıtlı bir arza uyum sağladığı ve sonuç olarak önemli bir aksamadan etkilenme olasılığının çok daha düşük olduğu bir konumdayız" diyebiliriz. Mevcut çip tedarik seviyeleriyle, her çeyrekte 22 milyon adet küresel hafif araç üretiminin desteklenebileceğini tahmin ediyoruz" dedi.
Raporda, küresel üretim ve satışlarda pandemi öncesi 94 milyonu aşan rakamlara yeniden ulaşılmasının ise çip dışındaki tedarik, lojistik gibi sorunlar ve küresel ekonomik krizler sebebiyle zaman alacağı kaydedildi. Buna göre, küresel otomotiv üretiminin 2023 yılında 86 milyon adet seviyelerine ulaşması bekleniyor.
Çip Talebi ve Maliyet
Otomotivde çip sorunları azalsa da çipe olan talep her geçen gün artıyor. Çünkü, yeni nesil araçlardaki bilgi-eğlence, gelişmiş güvenlik, otonom sürüş gibi sistemler daha karmaşık bir yapı sunuyor ve çok sayıda yeni çipe ihtiyaç duyuluyor. Şu anda bir otomobilde 1000'in üzerinde çip bulunuyor. Önümüzdeki yıllarda bu miktarın 10 kat artacağı tahmin ediliyor.
S&P Global Mobility analisti Phil Amsrud, araçlara takılan çiplerin maliyetinin 2020 yılında otomobil başına ortalama 500 Dolar olduğunu, ancak 2028 yılında otomobil başına maliyetin 1.400 dolara (37 bin TL) kadar ulaşacağını tahmin ettiklerini dile getirdi.
Türkiye'de Otomobil Satışları
Türkiye'de otomobil satışları pandeminin mobilite ihtiyacının önemini ortaya çıkarması, biriken tüketici talebi, yatırım etkisi ve fiyatlar daha da artacak endişeleriyle adeta patlama yaptı. Özellikle 2023 yılında zirve yapan talebe markalar da seyirci kalmadı ve 2023 yılının ilk yedi ayında Türkiye'ye daha önce hiç göndermedikleri kadar araç gönderdi. ODMD verilerine göre, Ocak-Temmuz döneminde 668 bin 828 adet otomobil ve hafif ticari araç satışıyla tarihi rekor kırıldı.
