İran'da Kadın Mahkûmların Çıplak Aramaya Tabi Tutulması
Bazı mahkûmların, adet dönemleri sırasında hijyenik pedlerini ya da tamponlarını çıkarmaya, bu halde çömelmeye ya da çömelip zıplamaya zorlandıklarını anlattı. Kötü şöhretli Evin hapishanesi ve Tahran bölgesindeki Karçak hapishanelerinde yaklaşık üç yıl yatan Mozhgan Keşavarz BBC'ye yaptığı açıklamada 'Bunu bizi aşağılamak için yapıyorlardı' dedi.
Keşavarz, Ocak 2022'de sona eren hapis cezası sırasında güvenlik kameralarının önünde üç kez çıplak arama deneyimi yaşadığını belirtti. Üçüncüsünde, bir kadın gardiyan çıplak fotoğraflarını çekti. Karşı çıktığında da, bunun ilerideki işkence iddialarına karşı kanıt toplamak için gerekli olduğu yanıtını aldı.
Eski siyasi mahkûm 'Bu videoları ve fotoğrafları kim görecek? Rejim daha sonra bizim sesimizi kısmak için mi kullanacak?' diye soruyor. Keşavarz, zorunlu başörtüsüne karşı aktif bir şekilde protesto eden bir kadın hakları savunucusu.
Kadın mahkûmlar, saklanabilecek uyuşturucuları bulabilmek için uyuşturucu suçlarından hüküm giyenlerin çıplak aramaya tabi tutulmasının sık görülen bir uygulama olduğunu söylüyor. Ancak siyasi mahkûmlar genelde bu uygulamayı görmüyordu. Özellikle de kameralar karşısında.
İran'daki durumun rahatsız edici farkı da, hem BBC'ye konuşanlar hem de diğer birçok mahkûmu, bunun mahkûmları aşağılamak için sistematik bir uygulama olduğunu söylemesi.
İran'da çıplak aramaların görüntülenmesi İran'a has değil. Diğer dört ülkede de benzer olaylar yaşandı ve Avustralya'nın New South Wales eyaletinde yaşananlar kamuoyuna yansıdı. Bilgi edinme hakkı yasası uyarında elde edilen belgelere göre yetkililer rutin bir şekilde çıplak aramaları görüntülüyorlardı.
BBC, Kasım 2021'de Edaalat Ali adlı bir bilgisayar korsanı grubundan gizli belgeler elde etmişti ve bu belgelerin biri yargının bu tür çıplak aramaları kabul ettiği mektuptu. Mektupta, Karaj kentindeki hapishanede bu uygulamaya maruz kalan Kürt insan hakları savunucusu Mojgan Kavoosi'den bahsediliyordu.
Şu anda sürgünde yaşayan Beluc etkin azınlığına mensup eylemci Elaheh Ejbari 'Her iki tutuklanmamda da çıplak aramalar sırasında vücudumla dalga geçtiler' diyor.
Nasibe Shamsaei bir diğer İranlı insan hakları eylemcisi. Üç kez çıplak aramadan geçirildiğini söylüyor.
Güvenlik kamerası önünde çıplak aramadan geçtiği için şikayet ettiğinde, bir gardiyanın yanıtını hatırlıyor. 'Bundan sonra her şey mümkün.'
